JÓZEF CHYŻY urodził się w 1983 roku w Lewinie Brzeskim.
Jest absolwentem Instytutu Sztuki Uniwersytetu Opolskiego. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 2008 roku w pracowni grafiki warsztatowej, aneks z malarstwa. W swojej twórczości zajmuje się malarstwem, rysunkiem, grafiką oraz ilustracją. Jego prace znajdują się w kolekcjach prywatnych w Polsce, Niemczech, Francji, Szwajcarii oraz Stanach Zjednoczonych.

x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x

NAGRODY :

 • Honorowe wyróżnienie w dziedzinie kultury Marszałka Województwa Opolskiego

EXHIBITIONS :

• X Quadriennale Drzeworytu i Linorytu Polskiego,BWAOlsztyn

     Twórczość Józefa Chyżego jest amalgamatem dwóch planów: abstrakcyjnego – wypełnionego ekspresyjną plamą i żywiołową kreską oraz figuratywnego – obszaru wybujałej wyobraźni kreującej ozdobną roślinność, stylizowane postaci i feeryczne zwierzęta rodem z dziecięcej fantazji. Przedstawienia ujmuje ornament typografii, który czasem wychodzi poza przestrzeń „ornamentyki” i nabiera symbolicznych znaczeń.  
     Plan abstrakcyjny to miejsce mediacji szerokiej płaszczyzny i rozdrobnionej materii malarskiej o delikatnej fakturze, linii wyrazistej, zamaszyście kreślącej znak i wiotkiej, jakby prowadzonej drżącą ręką. Kompozycje charakteryzuje pewna sferyczność koloru, mniej lub bardziej eksponowane obszary rozwiązywane w określonej tonacji barwnej - harmonijnie współgrające lub stwarzające wrażenia starć – mroku ogarniającego jasną tkankę lub przebłysków i iskrzeń w ciemności.   
     Plan figur jest wyraźnie linearny, kreowany przez rysunkowy swobodny kontur. Przedstawienia tworzą swego rodzaju „katalog” zainteresowań artysty - fascynacji wizualnych i znaczeniowych. To skojarzenie z indeksem  form jest tym bardziej uzasadnione, że rozmieszczenie przedstawień przybiera czasem regularny liniowy charakter kojarzący się z porządkiem tekstu - „zapisu”, który można odczytywać w różnych kierunkach. Częściej jednak kompozycja jest rozproszona i nieregularna przyjmując układ zbliżony do kartki papieru wypełnionej podświadomie wylewanymi rysunkami, spontanicznymi tworami.
     Perspektywa tej sztuki jest perspektywą imaginacji a nie geometrycznego wykreślenia. To, że krokodyl zamieszkuje tą samą przestrzeń powietrzną co samolot nie jest sprzecznością w sferze wyobraźni, jak i to, że wzrost roślinności może odbywać się nawet poziomo a lądowiskiem olbrzymiej ważki są epolety wąsatego generała. Artysta żongluje wątkami organizując w przestrzeni swych prac egzotyczne łowy i spotkania zadomowionej na drzewie świni z uśmiechniętym kotem. Na płótnach trwa zabawa w historię i życie, pełna teatralnych eksponatów – kostiumów uczonych, imperatorów, kochanków. Motywy zmieniają się błyskawicznie, niczym słowotok z ust skłonnego do konfabulacji, nadpobudliwego dziecka. Ta logorea, czy raczej ikonorea - strumień obrazów - wynika z zachłanności postrzegania, o czym świadczy choćby tytuł jednej z wystaw Chyżego: „Strefa widnokręgu”. Wszystko w zasięgu wzroku i intelektu stanowi materiał do artystycznego przetworzenia. Wszelkie kultury, wszelkie elementy układanki świata są interesujące, a inspirację może znaleźć zarówno w nauce, mistyce jak i w baśni czy kaprysie rozbawionego umysłu.
     Początkowo „kolekcje” bliższe są atmosferze pogodnego snu. Z czasem jednak coraz częściej oddalają się od dziecięcych mitów i zaczyna je spowijać przeczucie jakiejś niebezpiecznej tajemnicy. Rzeka przedstawień nabiera głębi, jej wody stają się mroczne i skrywają drapieżne formy życia. Monumentalną głowę cesarza przecina sierp księżyca, postać o hebanowej twarzy wysyła czarnego ptaka z groźną wiadomością, alchemiczny model ludzkiej głowy zestawiany jest z gwiezdnymi konstelacjami. Wszystko to stwarza wrażenie ezoterycznego napięcia. Elementy architektury – labirynty i budowle sakralne – wytyczają etapy na ścieżkach inicjacji a kolor przywodzący na myśl złoto starych ikon wyznacza sferę wybrańców.
     Bo jest coś inicjacyjnego w tej sztuce - „wtajemniczenie” ma związek z umiejętnością dostrzegania wymiarów umykających „użytecznemu” spojrzeniu, odkrywania nowych płaszczyzn i ich korespondencji. Dlatego też jej pole przyciąga wiele poziomów oglądu rzeczywistości. Alchemiczny wzór i dziecinne pytanie, ezoteryczna maska i korona z tektury, bazylika i roślina doniczkowa mają jakiś sekretny związek uwidoczniony kapilarami rysunku.
     W twórczości Józefa Chyżego często pojawiają się insygnia władzy – korony oraz jabłka królewskie - głoszą one splendor sztuki i prymat rozbudzonej wyobraźni, wyobraźni pobudzonej zabawą, grą motywów, potwierdzającą słowa: „Bawimy się i wiemy, że się bawimy, a więc jesteśmy czymś więcej niż jedynie rozumnymi istotami, ponieważ zabawa nie jest rozumna” (Johan Huizinga). To łączenie różnorodnych punktów widzenia odkrywa wielowymiarowość nawet najpospolitszych przedmiotów a wyczulenie percepcji pozwala na dostrzeżenie „czegoś więcej” i jest właśnie tą mocą inicjacyjną sztuki.

Łukasz Kropiowski

     Józef Chyży’s painting is an amalgam of two different levels: the abstractive one, filled with expressive blots and spontaneous lines, and the figurative one, which is the area of unbridled imagination creating ornamental flora, stylised figures and glittering animals taken straight from a childhood fantasy. The depictions are enclosed within a typographical design which sometimes goes beyond the domain of decorative art and acquires symbolic meanings.  
     The abstractive level is the place of mediation of a broad plain and fragmented painting matter of delicate texture, and lines that are either clear and vigorously drawing signs or fragile, as if guided by a trembling hand. Chyży’s compositions are characterised by certain sphericity of colour and less or more exposed areas designed within a specific tonality, either harmoniously matching or giving the impression of clashes resembling darkness embracing bright tissue or glimmers and sparks in darkness.   
     The layout of figures is clearly linear, created by free pictorial outlines. The depictions build a kind of a “catalogue” of the artist’s interests – visual and semantic fascinations. This association with the index of forms is the more justified given that the distribution of presentations sometimes takes a regular straight character resembling textual order, a “record” that can be read in different directions. However, the composition is more often dispersed and irregular, taking the shape of an arrangement similar to a sheet of paper filled with subconsciously poured out drawings and spontaneous creations.
     The perspective characterising this type of creation is the perspective of imagination and not of geometric drawing. A crocodile inhabiting the same air space as a plane does is not a contradiction within the sphere of imagination, nor are the plants growing horizontally or a gigantic dragonfly landing on a moustached general’s epaulettes. The artist juggles the threads by organising within the area of his works exotic hunts and meetings of a pig living on a tree with a smiling cat. Chyży’s canvas is a place where playing at history and at life takes place, full of theatre showpieces – costumes of the learned, of emperors and of lovers. Motifs change in a flash, like a logorrhea from the mouth of a hyperactive child prone to confabulation. This logorrhea, or maybe rather an iconorrhea – a stream of pictures – results from the voracity for perceiving, which is demonstrated, for instance, by the title of one of Chyży’s exhibitions: “The Horizon Zone.” All that can be found in view and within the intellectual range provides materials for artistic processing. All cultures and all elements of the world’s jigsaw are interesting. One can get inspired by science, mysticism, a fairy tale or a caprice of an amused mind.
     The “collections” are initially close to the atmosphere of a bright day. With time, however, they more and more often move away from children’s myths and begin to be enveloped in a premonition of a dangerous mystery of some kind. The river of presentations grows deeper and its waters get gloomy, as if hiding predatory life forms. An emperor’s monumental head is cut in two by a crescent moon, a figure with an ebony face sends out a black bird carrying an ominous message, an alchemic model of a human head is collated with constellations. All that makes an impression of an esoteric tension. Architectural elements – labyrinths and sacred buildings – mark out the stages on the paths of initiation, while the colour bringing to mind the gold of old icons outlines the sphere of the chosen ones.
     There is indeed something initiatory in this art, since the process of “initiation” is connected with the ability to perceive the dimensions escaping the “practical” approach, to discover new planes and the correspondence between them, and therefore it attracts many levels of the examination of reality.
     The alchemical formula and a childish question, an esoteric mask and a cardboard crown, a basilica and a pot plant are all secretly interconnected, which is revealed by the capillaries of drawings.
     Józef Chyży’s works often feature royal insignia, such as crowns or orbs, which propagate the splendour of art and the primacy of imagination stimulated by a game, by a play on motifs confirming the following words: “We play and know that we play, so we must be more than merely rational beings, for play is irrational” (Johan Huizinga). This combination of diverse points of view uncovers the multidimensional character of even the commonest objects, while the sensitivity to perception makes it possible to see “something more,” for it is the initiatory power of art.

Łukasz Kropiowski